Yapılarda Bulunan Elektrik ve Elektronik Sistemlerin Yıldırımdan Korunması
TS EN 62305-4 : Bu standard, yapılar içindeki elektrik ve elektronik sistemlerin, yıldırım elektromanyetik darbesi (LEMP) nedeniyle oluşabilecek kalıcı hasarlara karşı korunması için gerekli tedbirleri belirler.
⚡ Temel Tehdit Kaynakları
- Doğrudan yıldırım çarpması
- Yakın yıldırım çarpmalarından kaynaklanan manyetik alanlar
- İletkenler üzerinden iletilen veya endüklenen aşırı gerilim ve akımlar
- Işıma yoluyla yayılan elektromanyetik alanlar
🛡️ Koruma Yöntemleri
Standard, aşağıdaki koruma tedbirlerini içerir:
- Yıldırımdan Korunma Bölgeleri (LPZ)
- LPZ 0A, LPZ 0B, LPZ 1, LPZ 2, … şeklinde bölgeler tanımlanır.
- Her bölgede manyetik alan şiddeti ve darbe seviyesi azaltılır.
- Topraklama ve Eş Potansiyel Kuşaklama
- Toprak sonlandırma sistemi ve kuşaklama şebekesi ile potansiyel farkları minimize edilir.
- Tüm metal yapı elemanları ve hizmet girişleri topraklanır.
- Manyetik Siperleme
- Izgara benzeri metal yapılar veya özel siperlerle manyetik alan zayıflatılır.
- Kablo kanalları, metal borular ve siperli kablolar kullanılır.
- Koordineli Parafudr (SPD) Koruması
- Güç ve sinyal hatlarına birden fazla SPD kademeli olarak yerleştirilir.
- SPD’ler enerjiyi paylaşacak şekilde koordine edilir.
- Hat Yönlendirme ve Yerleşimi
- Kablolar, manyetik alan döngülerini minimize edecek şekilde döşenir.
- Güç ve sinyal kabloları birbirine yakın ve paralel yerleştirilir.
🔧 Uygulama İpuçları
- Yeni yapılarda koruma tedbirleri proje aşamasında planlanmalıdır.
- Mevcut yapılarda renovasyon sırasında LPMS (LEMP Koruma Sistemi) entegre edilmelidir.
- SPD’ler doğru seçilmeli ve periyodik olarak kontrol edilmelidir.
- Fiber optik bağlantılar ve izolasyon transformatörleri kullanılarak galvanik izolasyon sağlanabilir.
📋 Yönetim ve Bakım
- Risk değerlendirmesi yapılmalıdır.
- Periyodik muayene ve testler ile sistem sürekliliği sağlanmalıdır.
- Teknik dokümantasyon güncel tutulmalıdır.
✅ Sonuç
TS EN 62305-4, yapılardaki hassas elektronik sistemlerin yıldırım kaynaklı elektromanyetik darbelere karşı korunması için kapsamlı bir rehber sunar. Doğru tasarım, uygulama ve bakım ile sistem güvenilirliği artırılabilir.